Settaugarverki og piriformis heilkenni

Settaugarbólga

Settaugin á rætur sínar að rekja til neðri hluta lendarhryggjarliða og spjaldbeinsins. Ræturnar sameinast og myndar eina taug djúpt í rasskinnum, fer fram hjá peruvöðvunum (musculus piriformis) og síðan fram hjá setbeinum (os ischii) og á milli vöðvanna sem liggja aftan á læri. Þegar settaugin nær til hnésins skiptist hún í tvær taugar sem fara annars vegar að sköflungi og hins vegar að kálfa og niður í fót. Hlutverk settaugarinnar er að senda taugaboð til vöðva í rasskinnum, aftan á læri, kálfa og fæti. Taugin fær einnig skynboð frá húð á mjóbaki, rasskinnum, aftan á læri og niður að fæti.

Áhrif þrýstings á settaugina eru leiðandi verkir annað hvort um allan fótinn niður að tánum eða verkir í rasskinnum og/eða aftan á læri.

Settaugarbólga getur einnig komið fram sem skyntruflanir (minnkuð tilfinning) á ákveðnu svæði aftan á fótleggjum eða á öllum aftanverðum fótleggnum. Í alvarlegum tilfellum geta verkir í settaug einnig komið fram sem máttleysi í fætinum þar sem fótleggurinn er ekki alltaf stjórnhæfur.

Settaugarbólga á meðgöngu

Margar konur á barneignaraldri munu finna fyrir einkennum settaugarbólgu einhvern tímann á lífsleiðinni, svo sem verkjum í baki, rasskinnum og/eða verkjum niður fótlegginn. Þegar fóstur vex eykst þrýstingurinn í kviðarholi og mjaðmagrind. Þessi aukning á þrýstingi getur oft valdið þrýstingi á mænu og/eða grindarbotn.

Sú staðreynd að mjaðmagrindin slaknar á fyrsta og síðasta þriðjungi meðgöngu getur einnig valdið einkennum settaugarbólgu þar sem taugin getur klemmst inni í grindarholinu.

Ólétt kona verður einnig að breyta göngulagi sínu frá því að ganga lóðréttari (meiri snúningur) yfir í að ganga örlítið láréttari (meiri hliðarhreyfingar). Þetta setur gríðarlegt álag á mjaðmagrindina og sérstaklega mjaðma- og grindarbotnsvöðvana (peruvöðvann) þar sem settaugin liggur.

Orsakir settaugaverkja geta komið frá öðrum líkamshlutum

Verkir sem koma frá settauginni eru margir og mismunandi. Þeir geta komið frá mismunandi kerfum í líkamanum.

Verkir frá stoðkerfi eða mekanískir settaugarverkir

Verkirnir stafa af þrýstingi vegna plássleysis á einum eða fleiri stöðum þar sem settaugin liggur í gegnum fótlegginn. Hér að neðan eru allar mekanísku orsakir verkja í settaug.

Brjósklos eða brjóskútbungun

Þetta veldur þrýstingi á taugina frá hryggnum. Örvefur eftir brjósklos eða brjóskútbungun getur einnig verið orsökin.

Slitgigt getur haft áhrif á settaugarbólgu

Slitgigt og/eða breytingar á hryggjarliðunum þar sem taugin kemur frá.

Mænuþrengsli

Mænuþrengsli, þ.e. þrenging í mænuganginum getur valdið settaugarverkjum.

Hryggjarliðsbólga

Hryggjarliðsbólga eða hreyfing á hryggjarlið getur valdið settaugarverkjum.

Peruvöðvi og settaugarbólga

Klemma í vöðvum í rasskinn (Peruvöðvaheilkenni). Hægt að lesa nánar um þetta síðar.

Settaugarbólga aftan á læri

Erting í settaug í aftanverðu læri vegna stífs bandvefs, örvefs, blæðinga o.s.frv.

Settaugarbólga í neðri hluta fótleggs

Klemma í taug meðal annars vegna áverka á hné eða tognunar á ökkla.

Hugmyndafræðin okkar

​Blóðrásarkerfið og verkir í settaug

Truflanir í bláæðakerfinu eru oft orsök verkja í settaug. Einkennin eru verst þegar blóðrásarkerfið er óvirkt (kyrrseta, lengi standandi, að morgni eða kvöldi) en betri við hreyfingu þar sem bláæðadælurnar eru virkar.

Vandamál í lungum, hjarta, lifur, nýrum og meltingarfærum eru orsök þessara truflana.

Eftirfarandi svæði geta haft bláæðar sem þrýsta á settaugina.

Bláæðar í hryggnum

Í millihryggjarliðum koma greinar settaugarinnar frá bakinu. Þar eru einnig bláæðar sem koma frá hryggjarliðunum.

Blóðsöfnun í grindarholi

Blóðsöfnun í grindarholi og rasskinnum getur þrýst á rassvöðvann (piriformis), sem getur svo haft áhrif á settaugina.

Höfuðbeina- og spjaldhryggskerfið

Heilahimnurnar vernda og hylja heilann inni í höfuðkúpunni. Þessar himnur halda áfram í gegnum hrygginn og vernda þá mænuna. Heilahimnurnar halda áfram 1-2 cm lengra niður en mænan og hylja taugagreinar sem mynda meðal annars settaugarnar. Höfuðhögg, höfuðáverkar og/eða fall á rófubeinið verða oft kveikjan að vandamálum í höfuðbeina- og spjaldhryggskerfinu.

Taugakerfið

Sjúkdómar í taugakerfinu eins og taugabólga geta einnig verið orsök settaugarverkja. Hér eru einkenni oft stöðug og batna ekki í mismunandi stellingum, við áreynslu eða á mismunandi tímum dags.

Taugabólga er bólga í úttaugakerfinu, þ.e. kerfinu sem á upptök sín í hryggnum.

Orsakir sjúkdómsins eiga rætur sínar að rekja til truflunar í ýmsum kerfum líkamans, þar á meðal hormónakerfisinu, blóðrásinni, vegna skorts á vítamínum og steinefnum eða sykursýki.

Peruvöðvaheilkenni

Peruvöðvaheilkenni (e. Piriformis syndrome), líkt og settaugarbólga, er ekki greining eða raunverulegur sjúkdómur, heldur hugtak yfir klemmu á settauginni viðperuvöðvann. Peruvöðvinn er grindarvöðvi sem á upptök sín í neðri hluta spjaldbeinsins og festist utan á lærlegginn. Hlutverk vöðvans er meðal annars að snúa mjaðmarliðnum út á við, og gegnir því mikilvægu hlutverki í meðal annars göngu og hlaupi.

Einkenni peruvöðvaheilkennis eru svipuð settaugarbólgu, en verkirnir eiga upptök sín í rasskinnunum sjálfum en ekki bakinu.

Orsakir peruvöðvaheilkennis

Orsakir peruvöðvaheilkennis, eins og settaugarbólgu, geta átt upptök sín í ýmsum kerfum í líkamanum.

Hér eru algengustu orsakirnar:

Spjaldbein/rófubein.

Röng staðsetning spjaldbeins eftir fall á rófubein/spjaldbein eða vandamál neðarlega í kvið.

Bakvandamál.

Bakvandamál eins og læsingar eða stirðleiki í mjóbaki og grindarholi.

Högg á rasskinnar.

Áverkar eða högg á rasskinnar.

Meltingarvandamál.

Meltingarvandamál eða vandamál með hægðir.

Osteópatía og settaugarverkir

Við erum sérfræðingar í að finna orsakir þessara vandamála, þar sem við skoðum og meðhöndlum öll kerfi líkamans. Þetta hjálpar til við að veita skjóta meðhöndlun sem hefur varanleg áhrif á settaugarverki.

Settaugarbólga og peruvöðvaheilkenni krefjast oft sjúkraþjálfunar (sjúkraþjálfari sem sérhæfir sig í settaugarbólgu) til að styrkja og koma á stöðugleika í vöðvum og bandvef.

Sjúkraþjálfun

Sjúkraþjálfari mun skoða settaugarverki í tengslum við hreyfingu, þ.e. með æfingum, æfingameðferð og handvirkri meðferð. Sjúkraþjálfarar á stofum okkar eru sérfræðingar í endurhæfingu settaugarverkja.

Nálastungumeðferð

Nálastungumeðferð getur verið áhrifarík leið til að meðhöndla settaugarverki þar sem nálunum er stungið djúpt inn í rasskinn og niður í peruvöðvann þar sem settaugin er oft klemmd. Nálastungur geta einnig hámarkað blóðflæði í og ​​í kringum taugina.

Nudd

Nudd mýkir og losar vöðva og liði sem settaugin tengist. Nudd getur einnig haft áhrif á svæðin aftan á læri og niður í kálfa þar sem taugin liggur.