Höfuðverk

Staðsetning höfuðverks

Höfuðverkur og mígreni geta komið fram á mismunandi vegu.

Höfuðverkur efst á höfði eða ofan á höfði

Þessi tegund höfuðverks getur tengst efsta hálshryggjarliðnum (C1) eða taugunum sem koma frá hryggjarliðnum. Læsing, skortur á hreyfigetu eða slitgigt getur haft áhrif á taugarnar. Þessi höfuðverkur er oft kallaður háls-höfuðverkur eða höfuðverkur í hnakka.

Höfuðverkur í gagnauga eða hlið höfuðs (hægri eða vinstri)

Þessi tegund höfuðverks getur stafað af taugum sem koma frá C2 eða öðrum hálshryggjarliðum. Læsing í hálshrygg, slitgigt eða brjósklos getur valdið þessu. Þessi tegund höfuðverks má líka flokka sem háls-höfuðverk eða höfuðverk í hnakka.

Heimild: Physio-pedia.com

Höfuðverkur í enninu

Höfuðverkur í hnakkanum

Höfuðverkur í hnakkanum stafar oftast annað hvort af vöðvaspennu í undirhnakkavöðvum (sjá nánar undir spennuhöfuðverkur) eða af mekanískum vandamálum í heilahimnum. Heilahimnurnar festast við undirhnakkavöðvana og geta einnig verið orsök spennuhöfuðverks í hnakkanum. Höfuðverkur í hnakkanum getur einnig stafað af streitu, líkamsstöðu, þreytu o.fl.

Dúndrandi/púlsandi höfuðverkur eða höfuðverkur inni í höfðinu

Höfuðverkur fyrir aftan augað

Höfuðverkur í kringum eða fyrir aftan augað getur stafað af auknum þrýstingi í höfðinu. Líkaminn hefur þrjá staði þar sem þrýstingsviðtakar eru staðsettir, í ósæð, í slagæð í hálsi og aftan við augað. Þess vegna eru þessi svæði mjög viðkvæm fyrir breytingum á þrýstingi og blóðþrýstingi. Auk þess getur skútabólga, mígreni, spennuhöfuðverkur, klasahöfuðverkur o.fl. verið orsök höfuðverkja bak við augað.

Höfuðverkur og kjálkaspenna

Kjálkavandamál eins og skakkur kjálkaliður, smellur í kjálkalið, skakkt bit, slitgigt í kjálka, læsing í kjálka o.fl. getur oft verið orsök spennu í stóru kjálkavöðvunum, gagnaugavöðvum eða vangavöðvum (e. buccinator).

Höfuðverkur ofan á höfðinu

Þessi tegund höfuðverks stafar af bandvef og vöðvum sem festast við höfuðkúpuna eða höfuðið sjálft. Þröngir hálsvöðvar eru algengasta orsök höfuðverkja ofan á höfðinu. Þessi tegund getur verið flokkuð sem spennuhöfuðverkur.

Viðvarandi höfuðverkur

Viðvarandi höfuðverkur getur haft mikil áhrif á daglegt líf. Þessi tegund hallast oft að mígreni sem getur líka varað í langan tíma. Viðvarandi höfuðverk má finna í öllum myndum, þ.e. höfuðverkur í hnakka, hormónatengdur höfuðverkur, spennuhöfuðverkur o.fl.

Höfuðverkur og ógleði

Höfuðverkur og ógleði fylgjast oft að. Ástæðan er enn óþekkt, en það eru ýmsar kenningar um tengslin. Ein kenningin er sú að heilasvæðið sem verður fyrir áhrifum meðan á mígreni eða höfuðverki stendur stjórnar einnig framköllun ógleðis. Önnur kenning er sú að losun serótóníns, boðefnis í heilanum, dragi úr mígreni og höfuðverk. ójafnvægi í þessu harmoni getur valdið ógleði.

Höfuðverkur og streita

Streita, kvíði og kulnun valda oft höfuðverk. Streita og kvíði auka spennustig í vöðvum (spennuhöfuðverkur), streita eykur ummál æða í höfðinu sem getur bæði kallað fram höfuðverk og mígreni auk þess að hafa neikvæð áhrif á streitueinkennin.

Hverjar eru mismunandi tegundir höfuðverkja?

Það eru til margar tegundir af höfuðverk.

Hér að neðan eru þær algengustu og upplýsingar um orsakir og meðferð.

Spennuhöfuðverkur

Spennuhöfuðverkur eða mekanískur höfuðverkur stafar oft af læsingu í hnakka og baki, spennu/vöðvabólgu í háls- og bakvöðvum, stirðleika í brjóstkassa og í sumum tilfellum áverkum í rófubeini. Einkennin stigmagnast oft yfir daginn en hverfa að lokum síðdegis eða um kvöld. Höfuðið leitast alltaf við að vera lárétt, sem getur valdið spennu í kringum líkamann og leitt til spennuhöfuðverkja. Lélegar vinnustellingar, kyrrseta og röng líkamsstaða eru oft orsakir spennuhöfuðverks.

Höfuðverkur í hálsi eða hnakka

Þessi tegund höfuðverks stafar oft af læsingu í hálsi/hnakka, rangri stöðu í hálshryggjarliðum og eða vöðvaspennu í háls- og hnakkavöðvum. Höfuðverkur í hnakka (e. cervicogenic headache) hefur margt líkt við spennuhöfuðverk, en það sem skilur þessar tvær tegundir að er að höfuðverkur í hnakka getur þegar komið fram á morgnana, en spennuhöfuðverkur eykst þegar líður á daginn.

Hormónatengdur höfuðverkur

Hortons höfuðverkur/klasahöfuðverkur

Hortons höfuðverkur, sem einnig er kallaður klasahöfuðverkur, lýsir sér í formi verkjakasta í eða í kringum annað augað. Augað verður rautt og tárvott. Nefrennsli getur líka átt sér stað eða stíflað nef, ásamt bólgu í kringum augað. Efra augnlokið getur fallið og ljósop augans minnkað. Öll einkenni koma fram á sömu hlið höfuðsins og köstin koma oftast fram á sömu hlið.

Lyfjahöfuðverkur

Lyfjahöfuðverkur er tegund höfuðverks sem stafar af ofnotkun lyfja eða rangri lyfjagjöf. Lyfjahöfuðverkur getur í mörgum tilfellum flokkast sem langvarandi höfuðverkur þar sem hann getur varað 15 daga í mánuði á þriggja mánaða tímabili. Það getur verið erfitt að meðhöndla þennan höfuðverk þar sem mismunandi líffærakerfi verða fyrir áhrifum, þar á meðal lifur, nýru og hlutar þarmakerfisins. Hér er mikilvægt að hagræða umhverfinu í líkamanum fyrir líffærin, sem er einmitt það sem osteópati sérhæfir sig í.

Höfuðverkur á meðgöngu

Nánast allar konur á meðgöngu upplifa á einum eða öðrum tímapunkti höfuðverk. Þættir eins og aukning í hormónum, streita, breytingar í blóðþrýstingi, aukin vökvasöfnun í líkamanum, svefnleysi, aumir hálsvöðvar eða vökvaskortur getur valdið höfuðverk á meðgöngu. Aðrir þættir eins og meðgöngueitrun geta kallað fram höfuðverk eða mígreni þar sem hröð þyngdaraukning eða vökvasöfnun í líkamanum getur haft áhrif á innra jafnvægi. Oft sést þó líka að dregið getur úr mígreniseinkennum á meðan á meðgöngu stendur vegna hormónaaukningar.

Ekki er mælt með lyfjum við þessari tegund höfuðverks þar sem hættan á fósturskaða er mikil og höfuðverkur á meðgöngu getur leitt til lyfjahöfuðverks.

Dæmigerð einkenni höfuðverks eða mígrenis

Höfuðverkur (spennuhöfuðverkur, höfuðverkur í hnakka/hálsi og hormónatengdur höfuðverkur) komur oft fyrir vegna spennu í hálsi og/eða í öxlum sem leiðir upp að höfði. Önnur einkenni geta verið svimi, ógleði, vanlíðan og þrýstingstilfinning í vöðvum sem getur breiðst um allt höfuðið.

Oft eru mígrenieinkennum ruglað saman við spennuhöfuðverk en einkenni mígrenis eru almennt lengri og sterkari.

Oft finnur fólk fyrir verk í gagnauga, enni, aftan á höfði, á hálsi og/eða öxlum. Verkurinn í höfði getur verið púlsandi. Einnig finnur fólk oft fyrir sjóntruflunum og eyrnasuði.

Mígreniköst geta líka valdið hljóð- og ljósnæmi, einbeitingarerfiðleikum, uppköstum og vanlíðan.

Hvenær á að fara til læknis?

Eftirfarandi einkenni geta bent til alvarlegra ástands.

Stífleiki í hnakka/hálsi, höfuðverkur með háum hita, dofi í handleggjum og/eða erfiðleikar við að stjórna handleggjum, minnisvandamál, óstöðugt ganglag og erfiðleikar við að tala. Að auki verður að leita til læknis ef um er að ræða meðvitundarvandamál, krampa eða ofsaþreytu.

Góð ráð gegn höfuðverk og mígreni

Það er margt sem hægt er að prófa gegn höfuðverk. Hins vegar virka flest ráð hver fyrir sig og áhrifin eru breytileg.

Höfuðverkjadagbók

Þetta getur verið leið til að fá yfirsýn yfir hvaða þættir hafa áhrif á höfuðverkinn, hvenær höfuðverkurinn kemur oftast fram og gefið innsýn í hvers konar höfuðverk þú þjáist af.

Fjarlægja streitu sem hefur áhrif á höfuðverkinn

Streita, sérstaklega langvarandi streita, hefur neikvæð áhrif á líkamann. Streita truflar hormónajafnvægið, eykur blóðþrýsting og breytir blóðsykursjafnvæginu til hins verra. Þessir þættir munu oftast hafa áhrif á þróun höfuðverkja og mígrenis.

Svefn og höfuðverkur

Höfuðverkur og mígreni eru mjög viðkvæm fyrir of litlum svefni eða svefnvandamálum. Skortur á svefni dregur úr lækningagetu líkamans. Aukinn svefn getur létt á höfuðverk eða mígreni.

Osteópatísk nálgun á höfuðverk

Mikilvægt er að finna orsök höfuðverksins eða mígrenisins. Því þarf að skoða öll kerfi líkamans (stoðkerfi, taugakerfi, hormónakerfi, æðakerfi, innra líffærakerfi og cranio-sacral kerfi) áður en hægt er að gefa greininguna. Eftir það er hægt að meðhöndla vandann heildstætt þannig að hægt sé að ná sjálfbærum árangri.

​