skemmdir í liðmána

Skemmd í liðmána

Rannsóknir hafa sýnt að hefðbundin meðferð við liðmánaskemmdum og tengdum verkjum er að minnsta kosti jafn árangursrík og skurðaðgerðir á liðmána.

Hlutverk liðmána

Í hnénu eru tveir liðmánar (e. menisci): innri (e. medial) og ytri (e. lateral).

Liðmánarnir liggja á milli lærleggs og sköflungs og skipta hnéliðnum í fjóra virka hluta. Þeir eru festir við sköflunginn með ýmsum liðböndum. Aðeins lítið svæði liðmánanna fær blóðflæði beint úr æðum, en meginhlutinn nærist af liðvökva í hnénu. Þess vegna er græðslutími eftir skemmdir í liðmána oft langur.

Hlutverk liðmánanna er að tryggja örugga hreyfingu milli lærleggs og sköflungs, dreifa álagi og stuðla að stöðugleika hnésins. Á bakhlið innri liðmánans festist vöðvi sem liggur aftan á læri, en á bakhlið ytri liðmánans festist vöðvi sem liggur aftan á hné. Þetta þýðir að truflun í starfsemi þessara vöðva, eða annarra þátta sem hafa áhrif á þá, getur aukið álag á liðmánana.

Skemmdir eða verkir í liðmána má almennt flokka í tvo meginhópa og tengjast annars vegar uppbyggingu liðmánanna og hins vegar virkni þeirra.

Uppbyggingarskemmdir

Þetta á við um skemmdir í sjálfri uppbyggingu liðmánanna, til dæmis sprungur eða rifur.

Orsakir uppbyggingarskemmda í liðmána

Uppbyggingarskemmdir í liðmána eiga sér oftast rætur í áverkum, til dæmis snúningshreyfingu í hnénu, falli á hné eða höggi á svæðinu. Slíkar skemmdir og tilheyrandi verkir koma oft fram við íþróttaiðkun, svo sem í skíðaíþróttum, rúlluskautum, tennis, hjólreiðum, hlaupi og snertiíþróttum eins og fótbolta og handbolta.

Einkenni uppbyggingarskemmda í liðmána

Einkenni birtast jafnan skyndilega og tengjast yfirleitt áverka. Dæmigerð einkenni eru:

• Læsing í hné, þar sem ekki er hægt að rétta úr því að fullu.
• Skarpir verkir djúpt í hnénu.
• Verkir þegar hnéð ber þunga.

Í sumum tilfellum getur einnig myndast bólga aftan á hnénu (svokölluð Baker’s blaðra), sem getur bent til undirliggjandi vandamála í liðmánanum.

Virkniskemmdir/-verkir í liðmána

Virkniskemmdir í liðmána merkja að starfsemi liðmánanna er skert vegna truflana eða takmarkana í hreyfanleika þeirra.

Orsakir virkniskemmda/-verkja í liðmána

Helstu orsakir eru alltaf tengdar skertu hreyfisviði eða vanstarfsemi í vefum sem tengjast liðmánunum. Til dæmis:

• Fyrri aðgerðir á hné og myndun örvefs sem geta dregið úr hreyfanleika.
• Skemmdir á brjóski í hnénu.
• Vanstarfsemi í vöðvum sem festast við liðmánana (algengast).

Slíkar truflanir í vöðvastarfsemi eiga oft rætur að rekja til vandamála annars staðar í líkamanum, t.d. í mjöðmum, mjaðmagrind, baki, ökklum eða vegna stífleika í brjóstkassa.

Einkenni virkniskemmda/-verkja í liðmána

Ólíkt uppbyggingarskemmdum, sem birtast skyndilega eftir áverka, þróast einkenni virkniskemmda jafnan smám saman og versna með tímanum. Dæmigerð einkenni eru:

• Verkir við álag, svo sem hlaup eða styrktarþjálfun.
• Þrýstingstilfinning, eymsli eða dofi í hnénu.
• Bólga í hnénu.
• Í sumum tilfellum læsing eða tímabundið „læst hné“.

Osteópatíumeðferð við skemmd í liðmána

Við erum sérfræðingar í að finna orsakir og meðhöndla skemmdir og/eða verki í liðmána. Við skoðum og meðhöndlum öll kerfi líkamans, m.a. stoðkerfi, taugakerfi, innri líffæri og blóðrásarkerfi til að hámarka eigin lækningarferli líkamans svo hann geti læknað sig sjálfur.